کیلان؛ نگین تاریخی و فرهنگی دماوند / شهری کوچک با روحی روستایی
در دل کوه‌های سر به فلک کشیده‌ی دماوند، شهریی کوچک اما پررمزوراز به نام کیلان جا خوش کرده است. جایی که طبیعت، تاریخ، و فرهنگ دست‌در‌دست هم داده‌اند تا یکی از بکرترین و اصیل‌ترین نقاط ایران را شکل دهند. کیلان (به تاتی: کلون) شهری کوچک و تاریخی در بخش مرکزی شهرستان دماوند، استان تهران است. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت این شهر ۲۸۸۲ نفر بوده است. کیلان با ارتفاع ۱۶۷۱ متر از سطح دریا، در دامنه‌های جنوبی کوه‌های البرز قرار دارد و به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، دارای آبوهوای معتدل کوهستانی است.
طبیعت و جاذبه‌های گردشگری
کیلان در فاصله‌ای حدود ۷۰ کیلومتری از پایتخت قرار دارد و به دلیل قرارگیری در ارتفاعات، آبوهوای معتدل کوهستانی و زمستان‌هایی سرد و پربرف دارد. دسترسی از جاده فیروزکوه یا جاده دماوند به راحتی امکان‌پذیر است. کیلان به دلیل طبیعت بکر و مناظر زیبا، یکی از مقاصد گردشگری در استان تهران محسوب می‌شود. از جمله جاذبه‌های طبیعی این شهر می‌توان به چشمه‌های متعدد مانند چشمه علی، چشمه ماهی و چشمه لقمان اشاره کرد. همچنین، ارتفاعات قره‌آغاج و دریاچه مصنوعی شاهان‌دره از دیگر نقاط دیدنی این منطقه هستند.
ظرفیت‌های کشاورزی و طبیعی
خاک حاصلخیز، آب چشمه‌های کوهستانی، و اقلیم خنک باعث شده‌اند کیلان یکی از مراکز مهم تولید محصولات ارگانیک در منطقه باشد. عمده تولیدات شامل:
- عسل کوهی و محلی
- گیاهان دارویی مانند گل گاوزبان، آویشن و پونه
- خشکبار، گردو، بادام کوهی
- سبزیجات محلی و محصولات باغی سالم
زنان کیلان؛ ستون تولید محلی
یکی از افتخارات کیلان، نقش پررنگ و مؤثر زنان کیلان در فرآیند تولید است. بانوان نه‌تنها در کاشت و برداشت محصولات، بلکه در فرآوری، بسته‌بندی و فروش نقش دارند. این فرهنگ، باعث شکل‌گیری برندهایی مانند کیلان مارکت شده که تلاش می‌کند صدای زنان زحمت‌کش کیلان را به گوش ایران برساند.
صنایع دستی و فرهنگ
کیلان همچنین مهد هنرهای سنتی مانند قالیبافی، گلیم‌بافی، نمدمالی و دوخت‌های سنتی است. بسیاری از زنان کیلان این صنایع را در کنار فعالیت‌های کشاورزی ادامه می‌دهند و محصولاتشان تلفیقی از اصالت و زیبایی است.
چرا باید از کیلان مارکت خرید کنیم؟
خرید از کیلان مارکت فقط تهیه یک محصول نیست؛ حمایت از یک جامعه کوچک اما پرانرژی از زنان تولیدکننده است. این فروشگاه تلاش دارد بدون واسطه و با قیمت منصفانه، محصولات سالم و طبیعی را به خانه‌های ایرانیان برساند.
آثار تاریخی و فرهنگی
کیلان دارای آثار تاریخی متعددی است که نشان‌دهنده‌ی قدمت و اهمیت فرهنگی آن است. از جمله این آثار می‌توان به مسجد جامع کیلان با قدمتی بیش از ۱۲۰۰ سال، حسینیه‌ی تاریخی، حمام‌های قدیمی و تپه‌های باستانی اشاره کرد. همچنین، این شهر مهد صنایع دستی مانند حوله‌بافی، قالیبافی و سفال‌گری است.
آموزش و فرهنگ
کیلان دارای سابقه‌ی درخشان در حوزه‌ی آموزش و فرهنگ است. این شهر یکی از نخستین مدارس شهرستان دماوند را در حدود ۸۰ سال پیش تأسیس کرده است. بیش از ۹۸ درصد مردم کیلان باسواد هستند و بسیاری از آن‌ها در حوزه‌های مختلف علمی و فرهنگی فعالیت دارند.
نقش زنان در اقتصاد محلی
زنان کیلان نقش مهمی در اقتصاد محلی ایفا می‌کنند. آن‌ها در تولید محصولات کشاورزی، صنایع دستی و فرآوری محصولات محلی فعال هستند. این مشارکت نه تنها به اقتصاد خانواده‌ها کمک می‌کند، بلکه به حفظ و ترویج فرهنگ و سنت‌های محلی نیز می‌انجامد.
سوغات و محصولات محلی
کیلان به تولید محصولات محلی و ارگانیک معروف است. از جمله سوغات این شهر می‌توان به عسل کوهی، گردو، قیسی، نان شیرمال، توتک و حوله‌های دست‌بافت اشاره کرد. این محصولات با استفاده از روش‌های سنتی و بدون استفاده از مواد شیمیایی تولید می‌شوند.
کیلان شهری است با تاریخ غنی، طبیعت زیبا و فرهنگی پویا. نقش پررنگ زنان در اقتصاد محلی، تولید محصولات ارگانیک و حفظ سنت‌های فرهنگی، این شهر را به یکی از نقاط ویژه در استان تهران تبدیل کرده است. خرید از فروشگاه‌هایی مانند کیلان مارکت نه تنها حمایت از تولید محلی است، بلکه گامی در جهت حفظ و ترویج فرهنگ و اقتصاد بومی محسوب می‌شود. در سکوت کوهستانی‌اش، زندگی می‌جوشد. از دل این زندگی، محصولات اصیل، سالم و دست‌ساز زنان این سرزمین متولد می‌شود. حمایت از این زنان، حمایت از فرهنگ و تولید بومی است.